Reverse sneezing (omgekeerd niezen) ziet er vaak akelig uit: je hond maakt plotseling een raar, snuivend en zagend geluid en lijkt naar adem te happen. Logisch dat je daarvan schrikt, zeker als je het voor het eerst ziet.
Gelukkig is reverse sneezing bijna altijd onschuldig en gaat het net zo snel weer over als het begon. Met een paar rustige handelingen help je je hond vaak al een heel eind op weg om te herstellen. En minstens zo belangrijk: je leert herkennen wanneer het wél verstandig is om de dierenarts even mee te laten kijken.
Wanneer is omgekeerd niezen normaal, en wanneer niet?
Bij reverse sneezing zuigt je hond de lucht in horten en stoten naar binnen via de neus. Dat zorgt voor dat typische snurkende of “gakkende” geluid. Zie het als een reflex op een kriebel achterin de neus-keelholte, vlak bij het zachte gehemelte. Veel honden hebben er af en toe last van, zonder dat er iets ernstigs speelt.
Meestal geldt: de aanval is kort (seconden, soms iets langer), je hond herstelt direct, en tussen de aanvallen door is hij gewoon vrolijk zichzelf. Het ziet er ongemakkelijk uit, maar je hond krijgt tussendoor gewoon lucht.
Twijfel je of het om reverse sneezing gaat, of ben je bang voor benauwdheid, verslikken of een hartprobleem? Film dan een aanval en laat dit aan je dierenarts zien. Een filmpje geeft vaak direct duidelijkheid en bespaart je een hoop onnodige paniek.
Wat is reverse sneezing precies?
Het is letterlijk een ademhalingsreflex. Waar een hond bij een “gewone” nies lucht naar buiten blaast om de neus te schonen, trekt hij bij reverse sneezing de lucht juist krachtig naar binnen. Het lichaam probeert op die manier een prikkel bij het zachte gehemelte of de achterste neusgang weg te werken.
Zo’n aanval komt vaak onverwacht. Sommige honden strekken hun nek, zetten de ellebogen breed en staan even helemaal “vast”. Het kan lijken alsof je hond stikt, maar bij reverse sneezing is de luchtpijp meestal gewoon vrij. Dat is een belangrijk verschil: het is een irritatie-reflex, geen verstikking.
Verwar het ook niet met hoesten. Hoesten komt dieper weg, uit de luchtpijp of longen. Reverse sneezing speelt zich hoger af, achter in neus en keel. Dat onderscheid helpt je beter in te schatten of er een onderliggende oorzaak meespeelt.
Hoe herken je reverse sneezing (en wat lijkt erop)?
De typische signalen van reverse sneezing zijn:
- Plotseling, snel en snuivend inademen door de neus
- Een verstijfde houding, vaak met de nek ver uitgestrekt
- Een aanval die kort duurt en abrupt weer stopt
- Soms nog even naslikken, smakken of een klein kuchje na afloop
Soms lijkt een situatie erop, maar is er toch iets anders aan de hand:
- Verslikken: vaak direct na eten of drinken, gepaard met kokhalzen en onrust. Soms komt er echt iets los.
- Hoesten: komt meer “uit de borst”, klinkt soms hees en past bij irritatie van de luchtpijp.
- Benauwdheid: hijgen in rust, een blauwe of paarse tong, en zichtbaar moeten vechten om lucht te krijgen.
- Niezen: lucht naar buiten blazen, vaak met snot of nattigheid.
Is je hond na een aanval direct weer de oude? Dan past dat prima bij reverse sneezing. Blijft hij worstelen, komt hij niet tot rust of oogt hij ziek? Neem dan contact op met je dierenarts.
Waardoor krijgt een hond reverse sneezing?
Meestal ontstaat het doordat “iets” het gebied achter in de neus en bij het zachte gehemelte prikkelt. Die prikkel kan eenmalig zijn, maar soms ook terugkomen. Veelvoorkomende triggers zijn:
- Omgevingsprikkels zoals stof, sigarettenrook, parfum, sprays of schoonmaakmiddelen.
- Allergie of overgevoeligheid voor bijvoorbeeld pollen of huisstofmijt.
- Opwinding of stress, bijvoorbeeld bij begroetingen, wild spel of autorijden.
- Trekken aan de lijn, zeker bij een halsband, wat het keelgebied extra prikkelt.
- Temperatuurwisselingen, zoals koude buitenlucht of de overgang van warm naar koud.
- Eten en drinken, vooral als een hond schrokt of gulzig water drinkt.
- Iets in de neus, zoals een grassprietje, zaadje of stofje.
Bij veel honden is er niet één duidelijke oorzaak te vinden; het hoort dan simpelweg bij hun bouw of gevoeligheid.
Wel zie je het vaker bij kleine honden en rassen met een korte snuit. Hun luchtwegen zijn wat nauwer, waardoor prikkels sneller effect hebben. Ook honden met een wat langer zacht gehemelte hebben er eerder last van.
Is reverse sneezing gevaarlijk?
Nee, in de meeste gevallen kan reverse sneezing geen kwaad. Het ziet er intens uit, maar het is doorgaans een korte reflex waar de hond zich even ongemakkelijk door voelt. Veel honden gaan na afloop vrolijk verder alsof er niets gebeurd is.
Toch is het goed om alert te blijven. Soms gaat reverse sneezing samen met iets dat wél aandacht vraagt, zoals een chronische irritatie, een ontsteking of – heel soms – iets dat vastzit in de neus.
Zie het vooral als een signaal: meestal zegt het “er kriebelt iets”, en niet direct “er is iets ernstigs”. De context en het patroon bepalen of je er verder naar moet laten kijken.
Wat kun je doen tijdens een aanval?
De gouden regel tijdens reverse sneezing is: blijf zelf rustig. Honden nemen jouw spanning feilloos over. Als jij kalm blijft, help je je hond het snelst door de aanval heen.
Stap 1: geef ruimte en kijk het even aan
Veel aanvallen stoppen vanzelf binnen een paar seconden. Laat je hond in die eerste momenten vooral met rust. Zorg dat hij niet schrikt van drukte om hem heen en houd kinderen of andere huisdieren even op afstand.
Stap 2: kalm contact, blijf van de snuit af
Je kunt rustig tegen je hond praten en hem zacht aaien op zijn borst of schouder. Ga niet zijn kop klemvast houden of zijn neus dichtdrukken. Dat levert vaak alleen maar meer stress op en voelt voor de hond heel onprettig.
Stap 3: de slikreflex helpen opwekken
Bij sommige honden helpt het om ze even te laten slikken. Je kunt kort en zacht over de keel wrijven of je hond uit zichzelf laten likken (bijvoorbeeld aan zijn eigen lippen). Het doel is ontspanning in het keelgebied, niet het forceren van een stop.
Stap 4: check de omgeving
Gebeurt het steeds op dezelfde plek? Denk aan stof, geurkaarsen, rook of een stoffige hondenmand. Een kleine aanpassing in huis kan al verschil maken.
Meestal is afwachten en kalmeren genoeg. Zit je hond na een minuut nog steeds in een aanval, raakt hij in paniek of zie je duidelijke benauwdheid? Bel dan de dierenarts.
Wat beter niet doen (goedbedoelde fouten)
Omdat het er zo naar uitziet, hebben baasjes soms de neiging om “iets” te doen. Deze goedbedoelde acties kun je beter laten:
- Niet schudden of hard op de rug kloppen. Dat geeft extra stress en is zelden nodig.
- Niet de snuit dichtknijpen of de mond forceren. Sommige honden raken daar juist angstig van.
- Niet gaan rennen of paniekerig reageren. Een kalme hond herstelt sneller.
- Niet zelf “in de neus” gaan peuteren als je denkt dat er iets zit. De neus en keel zijn kwetsbaar; laat dat aan de dierenarts over.
Twijfel je of je het goed doet? Film de aanval en vraag je dierenarts om advies. Dat is vaak de meest praktische en geruststellende route.
Wanneer is het verstandig om de dierenarts te bellen?
Neem contact op met de praktijk als je één of meer van deze punten herkent:
- Het is de eerste keer en je weet niet zeker of het reverse sneezing is.
- Aanvallen komen vaker voor, duren langer of worden duidelijk heftiger.
- Je ziet ook neusuitvloeiing, bloed, niezen dat niet stopt, of een vreemde ademhaling.
- Je hond oogt ziek: hij is sloom, heeft koorts, eet slecht of wil niet spelen.
- Er is sprake van benauwdheid in rust, flauwvallen of een blauwe/paarse tong.
- Je vermoedt een vreemd voorwerp (bijvoorbeeld na snuffelen in hoog gras of wilde spelmomenten).
De dierenarts kan door lichamelijk onderzoek en gerichte vragen beoordelen of het inderdaad om reverse sneezing gaat, of dat er iets anders speelt zoals een ontsteking, allergie, neusmijten of een anatomisch probleem.
Wat onderzoekt een dierenarts meestal bij terugkerende klachten?
Als de klachten vaak terugkomen, kijkt een dierenarts verder dan alleen de aanval zelf. Denk aan:
- De neus en keel: is er irritatie, slijm, pijn of een afwijkende geur?
- De ademhaling: klinkt alles in rust normaal, of hoor je piepen/reutelen?
- De mond en het gebit: tandproblemen kunnen soms doorstralen naar de neus.
- De omstandigheden: seizoensinvloeden (pollen), prikkels in huis (sprays), de wandelroute (grasaren) of stress.
Soms is de uitkomst simpelweg een geruststelling: het is reverse sneezing, je hond is gezond en je weet waar je op moet letten. In andere gevallen wordt er wél een behandelbare oorzaak gevonden.
Voor nuchtere achtergrondinformatie over ademhalingsproblemen is de informatie van Merck Veterinary Manual een betrouwbare bron.
Kun je reverse sneezing voorkomen?
Je kunt het niet altijd volledig voorkomen, zeker niet als je hond er aanleg voor heeft. Maar je kunt de kans op aanvallen vaak wel verkleinen door triggers te beperken.
Maak de omgeving vriendelijk voor gevoelige neuzen
Veel honden reageren sterk op geuren en stof in huis. Probeer:
- Rook, sprays en sterke parfums te vermijden waar je hond bij is
- Stof regelmatig te verwijderen (zeker op zijn slaapplekken)
- Goed te ventileren, zonder dat je hond in de tocht ligt
Het zijn geen wonderoplossingen, maar ze helpen wel om het totaal aan prikkels laag te houden.
Let op buiten: gras, stof en plotselinge prikkels
Heeft je hond vooral last na het snuffelen in bermen of op stoffige paden? Pas je route dan aan in periodes van droogte of tijdens het “grasaar-seizoen”.
Houd ook in de gaten of je hond na de wandeling veel aan zijn neus wrijft of niest; dat kan een hint zijn dat er echt irritatie is ontstaan.
Rustig omgaan met opwinding en stress
Bij sommige honden is het een “opwindings-reflex”: bij thuiskomst, visite of spel. Probeer die momenten wat rustiger op te bouwen. Laat hem even snuffelen, las een pauze in of geef hem een simpele taak. Niet om zijn blijdschap te remmen, maar om zijn lichaam even te laten schakelen.
Verminder druk op de keel
Trekken aan de lijn kan de keel flink prikkelen. Zonder dat je direct alles moet omgooien, kan het helpen om te oefenen op ontspannen meelopen. Minder spanning op de lijn is prettig voor de luchtwegen én voor jullie wandelplezier.
Komt reverse sneezing ook voor bij andere dieren?
Het typische “omgekeerd niezen” zien we vooral bij honden. Maar ook andere dieren kunnen plotselinge, vreemde ademgeluiden maken door irritatie van neus of keel.
Bij katten zie je vaker niezen, kuchjes of benauwdheid door andere oorzaken (zoals niesziekte of astma). Konijnen en knaagdieren zijn erg kwetsbaar op hun luchtwegen en kunnen door hun bouw snel in de problemen komen bij een verstopte neus.
Daarom geldt bij andere diersoorten: hoor je vreemde geluiden, eet je dier minder of wordt het stiller? Neem dan liever te vroeg dan te laat contact op met een dierenarts. Zeker prooidieren laten pas heel laat zien dat ze zich niet goed voelen.
Handige observaties om bij te houden
Als het af en toe gebeurt, is er vaak niets aan de hand. Maar wil je inschatten of het toeneemt (of ga je naar de dierenarts?), noteer dan even kort:
- Wanneer gebeurt het (ochtend/avond, na spel of eten)?
- Hoe lang duurt een aanval ongeveer?
- Wat deed je hond vlak ervoor (snuffelen, rennen, trekken aan de riem)?
- Zijn er andere klachten (niezen, hoesten, sloomheid)?
Deze details helpen enorm om triggers te vinden én geven de dierenarts een compleet beeld, zonder dat jij alles hoeft te onthouden.
Rust bewaren: wat je hond van jou nodig heeft
Voor je hond is reverse sneezing vooral vervelend en verwarrend. Wat hem het meest helpt, is een baasje dat rustig blijft en de situatie niet groter maakt dan nodig. Een zachte stem, even wachten, en daarna weer vrolijk door met de dag.
Blijft het bij een enkele keer en is je hond verder fit? Dan past het waarschijnlijk gewoon bij hem. Wordt het frequenter, verandert het patroon of zie je andere klachten? Dan is het heel normaal en verstandig om even te overleggen met je dierenarts. Met rust, goede observatie en een check als het nodig is, houd je het veilig en comfortabel voor jullie allebei.
