Je pup schiet ineens als een ongeleid projectiel door de kamer, neemt de bochten alsof hij op een Formule 1-circuit zit en lijkt plotseling Oost-Indisch doof. Veel eigenaren schrikken daarvan: heeft het beestje pijn, is hij overprikkeld of ben ik de controle kwijt?
Dit gedrag noemen we vaak “zoomies” (of het dolle kwartiertje). Het ziet er misschien chaotisch uit, maar meestal is het een doodnormale manier om opgebouwde energie of spanning te lozen. Met een beetje inzicht en een paar simpele aanpassingen maak je deze momenten voor je pup — en voor je meubilair — een stuk veiliger en relaxter.
Wanneer is dit normaal en wanneer niet?
Zoomies zijn eigenlijk niets meer dan korte, plotselinge energie-explosies. Je ziet ze vooral bij pups en jonge honden, al hebben ook volwassen honden er soms last van. Het is vaak een mix van blijdschap, spanning en pure energie die er simpelweg “even uit moet”. Meestal is de storm na een paar seconden tot minuten weer gaan liggen.
Het is vooral normaal gedrag als je pup daarna weer rustig wordt, zijn ademhaling zakt, hij geen pijn laat zien en weer lekker zichzelf is.
Wanneer moet je wel even opletten? Als het gedrag heel vaak voorkomt, extreem lang duurt, of als je pup duidelijk stresssignalen of lichamelijke ongemakken toont. In dat geval is het slim om even verder te kijken: is de omgeving te druk? Klopt de dagstructuur wel? Of zit hij lichamelijk misschien niet lekker in zijn vel?
Wat zijn zoomies precies?
Bij zoomies zie je vaak een vast patroon: je pup sprint ineens weg, trekt sprintjes met scherpe wendingen (binnen of buiten) en staat soms heel even stil om daarna weer keihard weg te schieten. Soms vliegt hij de bank op, duikt onder de tafel door of lanceert een speeltje. Het oogt doelloos, maar het is puur ontladen.
Vergelijk het gerust met een jong kind dat na lang stilzitten ineens moet rennen, gillen en springen. Niet omdat er iets mis is, maar omdat het lichaam die spanning kwijt móét. Bij honden kan die spanning ook positief zijn: puur enthousiasme, opluchting of speelsheid.
Waarom rent mijn pup als een gek door het huis?
Er is zelden maar één oorzaak aan te wijzen. Bij pups spelen vaak meerdere factoren een rol. De usual suspects zijn:
- Energie-overschot door te weinig (passende) beweging
- Overprikkeling door simpelweg te veel indrukken op een dag
- Ontlading na een spannende gebeurtenis (visite, training, een ontmoeting)
- Frustratie of gebrek aan natuurlijk gedrag (niet genoeg kunnen snuffelen of kauwen)
- Opwinding rond vaste routines (na het eten, na een bad, als jij thuiskomt)
Belangrijk inzicht: zowel “te weinig doen” als “te veel doen” kan zoomies veroorzaken. Een pup kan stuiteren van verveling, maar net zo goed omdat hij overstuur is van te veel prikkels en zichzelf niet meer kan remmen.
Kijk daarom altijd naar het totaalplaatje: hoe zit het met slaap, rust, prikkels en voorspelbaarheid?
Zoomies door spanning: hoe herken je het verschil met gewoon spelen?
Zoomies kunnen er vrolijk uitzien, maar soms zijn ze een teken dat de emmer overloopt. Spanning is niet per se negatieve “stress”, maar wel een verhoogde staat van opwinding. Het verschil zie je vaak in de context en hoe snel je pup weer “landt”.
Vaak zie je bij vrolijke, speelse zoomies
- Een los, zwabberend lijf en soepele bewegingen
- Korte sprintjes afgewisseld met pauzes
- Na de race is het snel weer normaal: snuffelen, wat drinken, gaan slapen
Dit voelt vaak licht en grappig aan, ook al is het soms wat onhandig in een volle woonkamer.
Zoomies die meer door spanning of overprikkeling komen
- Heel “druk”, hectisch en gejaagd rennen zonder stopmomenten
- Moeilijk bereikbaar zijn (je pup lijkt echt even ‘weg’ in zijn hoofd)
- Na afloop niet kunnen zakken in energie: hij blijft happen, blaffen of dralen
Dit betekent niet direct alarmfase 1. Het kan simpelweg betekenen dat de dag wat te veel was voor zijn jonge brein. Zie het als feedback: misschien moeten we het dagritme of de prikkels iets aanpassen.
Op welke momenten komen zoomies het vaakst voor?
Veel baasjes kunnen de klok erop gelijkzetten. Dat is fijn, want voorspelbaarheid helpt je om ermee om te gaan. De klassieke momenten zijn:
- Direct na het uitlaten (zeker na veel indrukken buiten)
- Na de maaltijd
- Net na het wakker worden
- Als jij thuiskomt of er bezoek binnenstapt
- Na het wassen, afdrogen of borstelen (de ‘nattigheid’ eruit rennen)
Bij pups is het vaak ’s avonds raak, het beruchte “dolle uurtje”, precies wanneer ze eigenlijk doodop zijn. Dat klinkt tegenstrijdig, maar bij een jong zenuwstelsel zorgt vermoeidheid vaak juist voor hyperactief gedrag.
Kunnen zoomies gevaarlijk zijn?
Op zichzelf zijn zoomies onschuldig, maar de omgeving maakt het soms link. In huis zijn gladde vloeren, scherpe tafelpunten en breekbare vazen de vijand. Buiten zijn dat kuilen, verkeer of te ruw spel met andere honden.
Let vooral hierop:
- Uitglijden en blessures oplopen op laminaat of tegels
- Harde botsingen tegen muren of meubels
- Onbesuisd van de bank of trap springen
- In de tuin tegen hekken aan knallen
- In het donker of aan de lijn ineens wegschieten
Je hoeft zoomies niet krampachtig te verbieden, maar je kunt wel sturen wáár ze plaatsvinden. Even de tuin in, een stroef kleed neerleggen of een speelzone maken zonder dure spullen helpt al enorm.
Moet ik ingrijpen als mijn pup zoomies heeft?
Meestal is de beste strategie: geef ruimte en houd het veilig. Als je pup midden in zijn zoomies zit, dring je nauwelijks tot hem door. Hard roepen of streng zijn werkt vaak averechts en gooit alleen maar olie op het vuur.
Ook fysiek vastpakken is vaak onhandig: een pup die strak staat van de adrenaline kan dan sneller happen of zich wild loswurmen.
Wat werkt wel?
- Blijf zelf rustig en haal breekbare spullen uit de route
- Zorg dat de toegang tot de trap geblokkeerd is
- Gooi (als het veilig kan) de tuindeur open voor meer ruimte
- Praat met een lage, rustige stem
Als je pup echt een gewoonte maakt van binnen stuiteren, kun je hem op zulke momenten rustig begeleiden naar een plek waar rennen minder kwaad kan. Zie het als management, niet als straf.
Hoe voorkom je zoomies zonder je pup ‘moe te maken’?
Een veelgemaakte denkfout is: “Hij is druk, dus hij moet meer rennen.” Soms is dat waar, maar bij pups is te veel actie vaak juist een trigger voor overprikkeling.
Het doel is geen uitgeputte pup, maar een tevreden pup met balans tussen actie en rust.
Werk met drie knoppen: beweging, breinwerk en herstel
- Beweging: wandelingen en spel die passen bij de leeftijd
- Breinwerk: snuffelen, simpele puzzels, zoekspelletjes
- Herstel: échte slaap en rust, liefst op een vaste, veilige plek
Voor veel pups is snuffelen minstens zo belangrijk als kilometers maken. Snuffelen verlaagt de hartslag en helpt informatie te verwerken.
Praktische tips voor meer balans
- Laat je pup tijdens het wandelen vaker snuffelen in plaats van stug doorlopen
- Doe thuis mini-oefeningen van 1 tot 3 minuten (zit, naamspelletjes, aanraken)
- Geef iets veiligs om op te kauwen tijdens rustmomenten
- Plan vaste rustmomenten in na elke activiteit
Vergeet niet: een pup moet léren rusten. Dat gaat zelden vanzelf. Een saai ritme en een vaste plek zijn daarbij goud waard.
Wat als zoomies vooral ’s avonds gebeuren?
Avond-zoomies ontstaan vaak omdat de prikkels van de dag zich opstapelen: geluiden, bezoek, wandelingen, nieuwe geurtjes. Je pup is moe, maar zijn systeem staat nog “aan”. Nog meer actie toevoegen werkt dan niet; vertragen wel.
Probeer dit eens:
- Maak van de laatste ronde een rustige snuffelronde, geen wild speelkwartier
- Dim de prikkels in huis: minder geluid, minder drukte, geen wilde spelletjes
- Introduceer een slaapritueel: plassen, drinken, naar de mand
- Verklein eventueel de ruimte (bijvoorbeeld met een puppyren) zodat hij sneller rust vindt
Stuitert hij elke avond door de kamer? Zie het als een signaal dat de dag misschien net iets te weinig structuur of te veel prikkels had. Soms maakt een kleine aanpassing — korter bezoek, een extra slaapje — al een wereld van verschil.
Mijn pup krijgt zoomies na een wandeling: heb ik het verkeerd gedaan?
Nee hoor. Zoomies na de wandeling zijn vaak gewoon een manier om spanning los te laten. Buiten is de wereld groot, druk en vol geuren. Een pup kan zich buiten keurig gedragen, om thuis pas alle indrukken eruit te gooien.
Wel kun je checken of de wandeling past bij je pup. Sommige pups raken snel overprikkeld van drukke parken of veel hondencontacten. Dan is een saaiere route, wat korter lopen en meer snuffeltijd vaak de oplossing.
Wil je meer weten over wat je hond je probeert te vertellen? De uitleg van de RSPCA over stresssignalen bij honden is een heel fijn, nuchter startpunt.
Kan ik zoomies trainen of ombuigen?
Je kunt zoomies niet altijd voor zijn, maar je kunt je pup wel helpen om sneller te schakelen. Denk aan: leren zakken in energie en ontdekken dat rustig gedrag óók iets oplevert.
Handige oefeningen (houd het luchtig)
- Rustige beloning: geef alleen aandacht of lekkers als alle vier de poten op de grond staan
- Naar de plaats: leer je pup dat de mand of het kleed een veilige haven is
- Zoekspel: strooi wat brokjes in een snuffelmat of in het gras (dit verlegt de focus naar de neus)
- Ademruimte: doe zelf even helemaal niets en geef je pup geen prikkels
Houd het licht. Het gaat niet om controle, maar om ondersteuning. Zelfregulatie is bij jonge honden nog volop in ontwikkeling.
Zoomies bij volwassen honden: is dat nog normaal?
Zeker, ook volwassen honden hebben hun momenten. Sommige honden krijgen de kolder in de kop als ze blij zijn, na een bad, in verse sneeuw of op het strand. Vaak is het puur levensvreugde.
Bij volwassen honden is verandering wel een punt van aandacht. Krijgt je hond ineens veel vaker zoomies dan vroeger, of oogt hij paniekerig? Dan kan er iets spelen rondom stress, pijn of gezondheid. Geen reden tot paniek, wel een reden om even alert te zijn.
Wanneer kan “gek rennen” wijzen op stress of een gezondheidsprobleem?
Hoewel zoomies meestal onschuldig zijn, is het goed om je ogen open te houden voor signalen die niet kloppen. Bel je dierenarts als je dit herkent:
- Je hond lijkt gedesoriënteerd of echt “de weg kwijt” tijdens of na het rennen
- Hij valt om, wankelt, of herstelt lichamelijk niet snel
- Hij toont pijn: piepen, manken of niet aangeraakt willen worden
- Hij blijft extreem lang hijgen of krijgt moeilijk lucht (meer dan past bij de inspanning)
- De uitbarstingen worden steeds heftiger zonder duidelijke aanleiding
- Er zijn andere klachten zoals braken, diarree of sloomheid
Als je onderbuikgevoel zegt “dit klopt niet”, luister daar dan naar. Een extra check kan nooit kwaad.
Hoe maak je je huis puppyproof voor zoomies?
Je hoeft echt niet te verbouwen, maar met een paar simpele ingrepen voorkom je ongelukken. Denk aan: grip, ruimte en begrenzing.
- Leg een antislip-kleed (of goedkope loper) op de ren-route
- Zet de trap af met een hekje
- Ruim losse spullen op zodra je ziet dat je pup “aan” staat
- Creëer een rustige hoek waar hij niet steeds gestoord wordt
Dit is geen “opgeven”, maar gewoon slim management zodat je pup veilig groot kan worden.
Gelden zoomies ook bij andere dieren?
Absoluut. Het fenomeen — plotseling energie lozen — zie je bij veel diersoorten. Jonge katten vliegen vaak in de schemering door het huis. Konijnen maken die kenmerkende vreugdesprongetjes (binkies) en sprintjes.
Ook hier geldt: kijk naar de context. Is het speels en ontspannen, of gejaagd? De basisvragen blijven hetzelfde: is er genoeg rust, genoeg uitdaging en voelt het dier zich veilig?
Twijfel je? Vraag dan advies aan een expert over het specifieke gedrag van jouw dier.
Wat is de meest vriendelijke aanpak in het dagelijks leven?
De vriendelijkste weg is een combinatie van begrijpen, begeleiden en voorkomen dat je pup zichzelf (letterlijk) voorbij rent. Zoomies zijn zelden een reden om streng te worden. Zie het als een berichtje van je hond: “Ik heb energie over” of “Ik ben overprikkeld”.
Blijf rustig, kijk waar het veilig kan en vraag je af wat hij die dag nodig had. Naarmate je pup ouder wordt, leer je de patronen herkennen en leert hij beter schakelen. Tot die tijd hoort het er gewoon een beetje bij. Met een veilige plek en voldoende rust kom je die wilde momenten prima door.
