Winkelwagen
verslaving honden

Verslaving en obsessie bij honden

𝗩𝗲𝗿𝘀𝗹𝗮𝘃𝗶𝗻𝗴 𝗲𝗻 𝗼𝗯𝘀𝗲𝘀𝘀𝗶𝗲

Zoals je waarschijnlijk weet kunnen honden net zo goed als mensen verslaafd zijn. Bij honden hebben we het over het algemeen over verslavend gedrag en niet zozeer verslaving aan verslavende stoffen zoals medicatie of zelfs drugs. Ook wordt er in de hondenwereld niet zozeer gesproken over verslaving maar over obsessief gedrag. Hoewel er nuanceverschillen zijn, lijkt het me vooral een kwestie van het beestje niet bij zijn naam willen noemen, omdat de term ‘verslaving’ voor veel mensen een hele negatieve lading heeft.

Het is me opgevallen dat artikelen over dit onderwerp eigenlijk nooit ingaan op wat er in het brein van de hond omgaat bij verslaafd gedrag. Dat is vreemd, want er is genoeg neurowetenschappelijk onderzoek gedaan. In 2006 verscheen er baanbrekend onderzoek waarbij werd aangetoond dat hetzelfde deel in de hersenen dat verantwoordelijk is voor beloning, ook verantwoordelijk is voor pijn en dat dopamine (het beloningshormoon) daar verantwoordelijk voor is.

𝗛𝗲𝘁 𝗯𝗿𝗲𝗶𝗻 𝗵𝗲𝗿𝘀𝘁𝗲𝗹𝘁 𝗱𝗲 𝗯𝗮𝗹𝗮𝗻𝘀

Anna Lembke legt in haar nieuwe boek Dopamine Nation: Finding Balance in the Age of Indulgence uit: Allereerst werkt bepaald gedrag belonend. Bijvoorbeeld wanneer een stok wordt geapporteerd, een balletje wordt gevangen of iets lekkers wordt gevonden, komt er dopamine vrij in het brein en dat geeft een goed gevoel.

Het brein past zich aan door er pijn tegenover te stellen. Dat heeft een functie en daar kom ik straks op terug. Zie het als een schaal die het brein in balans wil houden. Bij elke beloning kantelt de schaal naar genot. Het brein verzwaart vervolgens de andere kant (pijn) zodat de balans weer hersteld wordt. Dat is de reden waarom je niet voor altijd in een staat van euforie kan blijven. Soms voel je nadien extreem leeg. Maar na verloop van tijd herstelt ook deze balans zich. Dit heet homeostase, ofwel het mechanisme waarbij het evenwicht continu hersteld wordt.

Echter, bij constante herhaling van hetzelfde belonende bedrag verandert er iets structureels. Het brein zet bij wijze van spreken zo’n zwaar gewicht neer aan de kant van pijn, dat de schaal structureel uit balans is. Deed een hond eerst nog iets omdat hij het leuk vond, na verloop van tijd is het hem vooral om te doen om niet de pijn te voelen als het niet gebeurt. Een wandeling is bijvoorbeeld niet meer leuk zonder balletje. Of een hond is zo geobsedeerd door eten dat hij enorm gefrustreerd is wanneer de bak leeg is.

𝗛𝗲𝘁 𝗲𝘃𝗼𝗹𝘂𝘁𝗶𝗼𝗻𝗮𝗶𝗿𝗲 𝗻𝘂𝘁 𝘃𝗮𝗻 het verslavings-𝗺𝗲𝗰𝗵𝗮𝗻𝗶𝘀𝗺𝗲

Waarom voelt bepaald gedrag eerst heel goed, maar blijft vervolgens het genot niet op dat niveau? Het zou toch veel fijner zijn wanneer een hond (of wijzelf) ons altijd supergoed voelden? Maar niet alleen het genot blijft er volgt zelfs het gevoel van pijn, leegte of frustratie! Waarom gebeurt dit?

Dit mechanisme heeft een belangrijke functie. Stel je bent een wolf. Als het niet belonend zou zijn om een prooi te vangen, waarom zou je nog die enorme inspanning leveren en zelfs riskeren om gewond te raken? Er moet een beloning tegenover staan en daarom smaakt eten ook goed. Onderzoek toont aan dat mensen zonder smaak, heel veel moeite hebben om te eten. Zelfs al weten ze heel goed dat ze zonder eten zullen sterven.

Waarom volgt naar verloop van tijd dan pijn? Wanneer de wolf erg content zou blijven na een enkele vangst zou dit niet aanzetten om het nog een keer te doen. Misschien leidt een nog grotere vangst wel tot meer aanzien in de roedel! Kortom dit mechanisme zet aan om te blijven jagen en om te blijven leren.

Het probleem is dat in de moderne wereld een familiehond waarschijnlijk niet voor haar eigen eten moet zorgen. Of een gebied met gevaar voor eigen leven moet beschermen. Dit hele mechanisme heeft daarom nauwelijks nog een functie. Het brein van de hond werkt echter grotendeels nog steeds op dezelfde manier.

𝗛𝗼𝗲 𝗸𝘂𝗻 𝗷𝗲 𝗮𝗹𝘀 𝗯𝗮𝗮𝘀𝗷𝗲 𝗼𝗺𝗴𝗮𝗮𝗻 𝗺𝗲𝘁 𝘃𝗲𝗿𝘀𝗹𝗮𝘃𝗶𝗻𝗴?

Als baasje heb je de mogelijkheid om je hond niet constant bloot te stellen aan situaties die obsessief gedrag in de kaart spelen. In zekere zin is het voor een hond veel gemakkelijker dan voor jou. Als jij een eetverslaving hebt moet je nog steeds dagelijks naar de winkel voor je gewone boodschappen en moet je langs de rijen met chocolademousses en chips. Het is een stuk eenvoudiger om een hond niet bloot te stellen aan verslavende zaken. In ernstige situaties zou je een eraan kunnen denken om een hond stapsgewijs minder aan de verslaving bloot te stellen in plaats van cold turkey de verslaving wegnemen.

Wanneer je hond bijvoorbeeld verslaafd is als het gaat om balletjes kun je daar ook alternatieven tegenover stellen. Misschien kun je agility met je hond doen, of gaan speuren of iets anders. Zet er in ieder geval genoeg alternatieven tegenover die passen bij je hond. Net als bij mensen is de ene hond verslavingsgevoeliger dan de ander. Het voordeel van een verslavingsgevoelige hond is dat hij over het algemeen gemotiveerder is om nieuwe dingen te leren. Hoewel er volgens mij bij honden geen onderzoek beschikbaar is, kan het bij mensen in ieder geval maanden duren voordat de balans weer hersteld is. Maar uiteindelijk zorgt het brein dus weer voor een balans.

𝗘𝗲𝗻 𝘃𝗼𝗼𝗿𝗯𝗲𝗲𝗹𝗱 van verslaving bij honden

Mijn ouders hadden een grote Cane Corso genaamd Dito die flink verpest was voordat ze hem kregen. Hij kon absoluut niet omgaan met andere honden. Vanaf het moment dat hij een keer achter een stok het water in mocht duiken, zag hij nooit meer iets anders dan de stok. Een fixatie op stokken is in ieder geval beter dan een fixatie op andere honden, zeker wanneer het om een bakbeest gaat van 60 kilo!

Toen Jura bij ons kwam geloofde ik wel dat het goed zou komen tussen die twee. Dito was immers gek op ons, daarna was Jura zo snel dat ik het risico wel durfde te nemen. We hadden afgesproken op een leeg zwemstrand. Al snel bleek dat Jura veel teveel voor hem was, ze rende tien rondjes om hem heen in dezelfde tijd als dat hij zijn kont kon keren. Op zich was dit al een hele overwinning. Hij was nog nooit zo dichtbij een vreemde hond geweest met goede afloop. Tot op een gegeven moment Jura de andere kant van de stok vastpakte…

We hadden Jura nog maar net in huis en ik wist nog niet dat ze niet aan delen deed. Dito verstrakte maar liet uiteindelijk toch flabbergasted de stok maar los. Jura geeft verder niets om stokken en dus bleef die achter. Dito was in ieder geval tijdens de wandelingen met Jura nooit meer obsessief bezig met stokken. Samen oplopen en zelfs soms op plekken snuffelen, iets hij nooit deed. Het waren de zeldzame wandelingen waarbij je kon zien dat hij op z’n gemak was.

Ik wil met dit verhaal niet zeggen dat wanneer je de stok, het eten of andere verslaving afneemt dat alles ineens wonderbaarlijk goed komt. Het gaat er vooral om dat er een alternatief wordt geboden, dat de wereld van de hond niet zo klein wordt als het nastreven van een enkel genot. Wij hadden het geluk dat het alternatief hem strak in de ogen bleef aankijken.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Recente beoordelingen