Begrijpen honden onze intenties?

Afgelopen week liep ik met Lazzie en vond ik een kastanje in het bos. Ietwat vreemd aangezien er geen kastanjebomen groeien. Ik deed wat iedereen zou doen. Ik pakte de kastanje op, beeldde me in dat het de laatste minuut van de WK finale was en dat van rechts een voorzet kwam. De stand 0-0, als ik die boom op een kleine 20 meter raak beslis ik de finale! Ik laat de kastanje voor m’n ‘’linker’ vallen en nog voor deze de grond bereikt haal ik snoeihard uit. De kastanje schiet van m’n wreef en…. PANG zo tegen Lazar’s hoofd aan. Hij kijkt me aan en gaat weer verder alsof er niets aan de hand is. Weet hij dat ik dit per ongeluk deed?

Onderzoek naar of honden intenties gebruiken

Een antwoord op deze vraag werd ‘toevallig’ deze maand gepubliceerd door het Max Planck instituut in Duitsland. Het vermogen om de bedoelingen van een ander te herkennen – of er in ieder geval een voorstelling van te maken – is een basiscomponent van Theory of Mind en het is onduidelijk of honden dit hebben. In dit geval vroegen de onderzoekers zich af: Hebben honden het vermogen om het verschil te zien tussen opzet en ongeluk?

Het experiment werd uitgevoerd met 51 honden, die elk onder drie omstandigheden werden getest. In elke toestand werd de hond gescheiden van de menselijke onderzoeker door een transparante barrière. De basissituatie was dat de onderzoeker de hond stukjes hondenvoer door een opening in de barrière voerde.

• 𝟭. 𝗜𝗻 𝗱𝗲 ‘𝗼𝗽𝘇𝗲𝘁𝘁𝗲𝗹𝗶𝗷𝗸𝗲’ 𝘁𝗼𝗲𝘀𝘁𝗮𝗻𝗱 𝘁𝗿𝗼𝗸 𝗱𝗲 𝗼𝗻𝗱𝗲𝗿𝘇𝗼𝗲𝗸𝗲𝗿 𝗽𝗹𝗼𝘁𝘀𝗲𝗹𝗶𝗻𝗴 𝗱𝗲 𝗯𝗲𝗹𝗼𝗻𝗶𝗻𝗴 𝗱𝗼𝗼𝗿 𝗱𝗲 𝗼𝗽𝗲𝗻𝗶𝗻𝗴 𝘁𝗲𝗿𝘂𝗴 𝗽𝗹𝗮𝗮𝘁𝘀𝘁𝗲 𝗱𝗲 𝘀𝗻𝗮𝗰𝗸 𝘃𝗼𝗼𝗿 𝘇𝗶𝗰𝗵𝘇𝗲𝗹𝗳.
• 𝟮. 𝗜𝗻 𝗱𝗲 𝘁𝗼𝗲𝘀𝘁𝗮𝗻𝗱 “𝗼𝗻𝗼𝗽𝘇𝗲𝘁𝘁𝗲𝗹𝗶𝗷𝗸” 𝗯𝗿𝗮𝗰𝗵𝘁 𝗱𝗲 𝗼𝗻𝗱𝗲𝗿𝘇𝗼𝗲𝗸𝗲𝗿 𝗱𝗲 𝗯𝗲𝗹𝗼𝗻𝗶𝗻𝗴 𝗻𝗮𝗮𝗿 𝗵𝗲𝘁 𝗴𝗮𝘁 𝗶𝗻 𝗱𝗲 𝗯𝗮𝗿𝗿𝗶𝗲̀𝗿𝗲 𝗲𝗻 “𝗽𝗿𝗼𝗯𝗲𝗲𝗿𝗱𝗲” 𝗵𝗲𝘁 𝗱𝗼𝗼𝗿 𝗵𝗲𝘁 𝗴𝗮𝘁 𝘁𝗲 𝗹𝗮𝘁𝗲𝗻 𝗴𝗮𝗮𝗻, 𝗺𝗮𝗮𝗿 𝗹𝗶𝗲𝘁 𝗵𝗲𝘁 𝘁𝗼𝗲𝗻 “𝗽𝗲𝗿 𝗼𝗻𝗴𝗲𝗹𝘂𝗸” 𝘃𝗮𝗹𝗹𝗲𝗻.
• 𝟯. 𝗜𝗻 𝗱𝗲 𝘁𝗼𝗲𝘀𝘁𝗮𝗻𝗱 “𝗴𝗲𝗯𝗹𝗼𝗸𝗸𝗲𝗲𝗿𝗱”, 𝗽𝗿𝗼𝗯𝗲𝗲𝗿𝗱𝗲 𝗱𝗲 𝗼𝗻𝗱𝗲𝗿𝘇𝗼𝗲𝗸𝗲𝗿 𝗼𝗽𝗻𝗶𝗲𝘂𝘄 𝗼𝗺 𝗱𝗲 𝗵𝗼𝗻𝗱 𝗲𝗲𝗻 𝗯𝗲𝗹𝗼𝗻𝗶𝗻𝗴 𝘁𝗲 𝗴𝗲𝘃𝗲𝗻, 𝗺𝗮𝗮𝗿 𝗱𝗮𝘁 𝗹𝘂𝗸𝘁𝗲 𝗻𝗶𝗲𝘁 𝗼𝗺𝗱𝗮𝘁 𝗱𝗲 𝗼𝗽𝗲𝗻𝗶𝗻𝗴 𝗶𝗻 𝗱𝗲 𝗯𝗮𝗿𝗿𝗶𝗲̀𝗿𝗲 𝘄𝗮𝘀 𝗴𝗲𝗯𝗹𝗼𝗸𝗸𝗲𝗲𝗿𝗱.

In alle omstandigheden bleef de beloning dus aan de kant van de barrière van de onderzoeker. “Als honden inderdaad in staat zijn om intentie aan mensen toe te schrijven,” zegt Dr. Juliane Bräuer, “dan zouden we verwachten dat ze verschillende reacties vertonen in de opzettelijke toestand in vergelijking met de twee onopzettelijke toestanden. Het blijkt dat dit precies is wat we hebben waargenomen.”

Honden bleven veel langer wachten in de ‘opzettelijk-niet-belonen’ toestand in vergelijking met de twee andere situaties. Ook stopten ze met kwispelen en gingen vaker zitten en liggen. Het team erkent dat hun bevindingen met scepsis kunnen worden ontvangen en dat verder onderzoek nodig is om alternatieve verklaringen aan te pakken.
Lazar had dus wel degelijk door dat het maar een ongelukje was. Al was hij wel teleurgesteld dat ik faalde voor open doel.