𝗛𝗼𝗻𝗱𝗲𝗻𝗿𝗮𝘀𝘀𝗲𝗻 𝗹𝗲𝗿𝗲𝗻 𝗼𝗽 𝘃𝗲𝗿𝘀𝗰𝗵𝗶𝗹𝗹𝗲𝗻𝗱𝗲 𝗺𝗮𝗻𝗶𝗲𝗿𝗲𝗻.

Toen Mahru jong was, gooide ik een stok, rennend haalde ik deze op en gaf deze vervolgens aan Mahru, die niet van haar plek was gekomen. Heb je je ooit afgevraagd hoe je de meeste van je essentiële vaardigheden hebt verworven? De kans is groot dat je ze hebt geleerd door anderen te observeren en hen te imiteren, of het nu je ouders, leraren of vrienden waren. Van het leren van taal tot het beheersen van praktische taken zoals het dichtknopen van een overhemd of het strikken van schoenveters, ‘sociaal leren’ speelt een cruciale rol in onze ontwikkeling. Interessant is dat dit soort leren niet beperkt is tot mensen, maar zich ook geldt voor honden, vooral wanneer ze ons observeren.

𝗖𝗼𝗼̈𝗽𝗲𝗿𝗮𝘁𝗶𝗲𝘃𝗲 𝘄𝗲𝗿𝗸𝗲𝗻𝗱𝗲 𝗿𝗮𝘀𝘀𝗲𝗻 𝗲𝗻 𝗼𝗻𝗮𝗳𝗵𝗮𝗻𝗸𝗲𝗹𝗶𝗷𝗸𝗲 𝘄𝗲𝗿𝗸𝗲𝗻𝗱𝗲 𝗿𝗮𝘀𝘀𝗲𝗻

Onderzoekers aan de Eötvös Loránd Universiteit in Boedapest voerden een onderzoek uit dat suggereert dat verschillende hondenrassen in verschillende mate baat hebben bij het observeren van ons. Ze classificeren hondenrassen in twee functionele groepen: coöperatieve werkende rassen en onafhankelijke werkende rassen.

Het idee om hondenrassen te categoriseren op basis van hun functionele kenmerken is niet nieuw. Eerdere studies onderzochten vergelijkbare indelingen, waarbij sommige rassen werden geclassificeerd als “onafhankelijk” of “zelfverzekerd” en andere als “vriendelijk” of “slim”.

Bovendien gaven DNA-sequencing-onderzoeken aan dat de mate waarin honden reageren op menselijke aanwijzingen, aanzienlijk varieerde tussen rassen. Voortbouwend op deze bevindingen, stelden de onderzoekers voor dat coöperatieve hondenrassen meer geneigd zouden kunnen zijn om te profiteren van het observeren van ons.

𝗛𝗲𝘁 𝗼𝗺𝘄𝗲𝗴𝗽𝗿𝗼𝗯𝗹𝗲𝗲𝗺

Het ‘omwegprobleem’, is een experiment en houdt in dat honden leren een alternatieve route te vinden om een beloning te bereiken. De oplossing vereist dat de hond wegloopt van het gewenste doel dat zich achter een hek bevindt, om via een omweg de beloning te bereiken.

Aanvankelijk lukt het de meeste honden niet om het probleem op te lossen. Sommige honden lukt het door vele dingen te proberen tot ze er uiteindelijk voor kiezen om de omweg te nemen. Als honden daarentegen een mens mogen observeren die laat zien dat je er komt via een omweg, begrijpen ze de oplossing vaak snel en betrouwbaar in slechts één poging.

In hun studie onderzochten Dobos en Pongrácz ongeveer 100 honden, waaronder 18 rassen van de onafhankelijke werkgroep en 16 rassen van de coöperatieve werkgroep. Elke hond had één minuut de tijd om de taak te voltooien en onderging drie keer de test. Voor sommige honden in de tweede en derde test demonstreerde een mens het juiste pad voordat ze de taak probeerden.

Zoals verwacht, toonden de coöperatieve hondenrassen een duidelijk voordeel toen ze een mens het juiste gedrag zagen vertonen. Vergeleken met hun basisonderzoeken vertoonden deze rassen een grotere snelheid en vaardigheid bij de tweede en derde poging. Daarentegen vertoonden de onafhankelijke hondenrassen geen enkel voordeel of verbeterde snelheid bij het oplossen van het probleem. Het deed er niet toe hoe vaak je het voordoet.

De onderzoekers concludeerden dat “coöperatieve hondenrassen, ongeacht hun voorouders en trainingsniveaus, effectiever gebruikmaken van menselijke demonstraties.” Ze schreven dit verschil toe aan de genetische selectie voor samenwerking met mensen.

Daarom, als je een coöperatief ras bezit, zoals een Labrador Retriever, kan het nuttig zijn om de oplossing voor een probleem voor te doen. Als je echter een onafhankelijk ras hebt zoals een kuddebewaker kun je het demonstreren tot je een ons weegt, maar het heeft waarschijnlijk geen invloed.

𝗘𝗶𝗴𝗲𝗻 𝘃𝗶𝘀𝗶𝗲

Het is niet verbazingwekkend dat coöperatieve rassen gemakkelijker leren van ons. Daarom noemen we ze immers coöperatief. Maar dat het nul komma nul uitmaakt voor de andere rassen vind ik wel opvallend. Dat betekent dat je echt je trainingsmethoden aan moet passen voor deze rassen.

Jura zou met vlag en wimpel slagen voor deze test. Toen we haar nog maar een paar maanden hadden liepen we langs een weiland. Achter het hek lag een lekke voetbal die ze graag wilde. Hoewel ze amper nog een basiscommando kende begreep ze direct dat ze een eigen (om)weg moest vinden. Terwijl ik bij het hek bleef staan, liep ze een kleine 200 meter terug, sprong een slootje over, kroop door een gat in het gaas en rende 200 meter terug om de bal te halen. Vanaf daar zag ze dat ze ook een omweg de andere kant op kon nemen en nam vervolgens deze kortere weg terug. Uiteindelijk liep ze nog een paar meter met de bal voor ze ‘m niet meer leuk vond. Het oplossen van de puzzel gaf haar duidelijk meer voldoening.

Ik denk dat ik voor Mahru wel honderden demonstraties heb gedaan en iedere keer deed ik ze inderdaad voor Jan met de korte achternaam. Elke keer als ik wat voordeed, keek ze me aan met een blik van: “Nou goed hoor! En nu?”

Jura heeft natuurlijk de eerste maanden op straat geleefd en hoe vaak moest ze wel een omweg nemen om bij een patatje of een broodje op straat te komen? Ze heeft dus op jonge leeftijd geleerd om zelf met oplossingen te komen. Maar ze pikte als halve herder ook dingen gemakkelijk op wat ik aan haar liet zien.

Deze methode heeft bij Mahru nooit gewerkt. Ik heb Mahru daarom altijd maar haar gang laten gaan en aangegeven wanneer iets wel goed ging en wanneer het minder de bedoeling was. Mahru’s opvoeding bestond niet uit actief leren maar aan het begin uit sturen en later was het hooguit kalibreren.