Kortsnuiten en zeker de extreme gevallen hebben de reputatie dom te zijn. Niet heel gek sinds het internet vol staat met foto’s van bulldoggen waarbij de tong eruit bungelt. Kortsnuiten intelligent? Dat lijkt niet meteen zo. Daarnaast associëren we ook bij mensen een eleganter hoofd met meer intelligentie. Afbeeldingen van Socrates laten een gespierde lange man zien met een duidelijke kaaklijn en wilde krullen. In werkelijkheid was het een klein, dik en kaal mannetje met een bolle kop. Dat bolle kleine mannetje wordt wel gezien als een van de slimste mensen die ooit heeft geleefd.
Maar hoe zit het met honden?
Twee onderzoeken relateren de vorm van een hondenkop (dus ook kortsnuiten) aan intelligentie en probleemoplossing. Uit die onderzoeken blijkt inderdaad dat honden met een korte snuit minder veel minder intelligent zijn. Bij het eerste onderzoek moet een kanttekening worden geplaatst. In dat onderzoek werden Hongaarse mudi’s vergeleken met Engelse en Franse bulldoggen. Natuurlijk scoorden de mudi’s veel hoger dan de kortsnuiten. Mudi’s zijn namelijk superintelligent, dat is bekend. Maar bijvoorbeeld de beagle die qua schedel in dezelfde categorie valt als de mudi is veel minder intelligent. Uit een dergelijk onderzoek valt dus niet op te maken of schedelvorm van invloed is op intelligentie.
Uit een grotere studie kan dat wel. Deze studie bevatte gegevens van 196 hondenexperts die de intelligentie van 133 hondenrassen beoordeelden en deze associeerden met de vorm van de kop. Ook uit dit onderzoek blijkt dat honden met een lange of halflange snuit inderdaad gemakkelijker en vaker de tests konden oplossen dan honden met een korte snuit.
Honderzoeker Stanley Coren besloot op basis van dit laatste onderzoek te kijken naar de data die hij voor een eerder onderzoek had verzameld. Hij deelde de rassen in op lengte van de snuit en kwam tot dezelfde conclusie als de andere twee onderzoeken. De halflange snuit scoorde het best, op de voet gevolgd door de lange snuiten en op ruime achterstand de kortsnuiten.
Wat zouden de oorzaken zijn?
Hoewel oorzaken niet worden gegeven suggereerden de onderzoekers van het eerste onderzoek (mudi’s vs bulldoggen) dat de bulldoggen veel vaker naar hun baas keken. Dat is niet gek want hun ogen zitten ook meer naar voren gericht. Maar het betekent ook dat ze zich vaker afhankelijk van hun baas opstellen en dus niet zelf een oplossing probeerden te verzinnen. Andere mogelijke oorzaken worden niet gegeven. Maar het is niet gek om erover na te denken.
Fysieke conditie
Ik denk dat fysieke conditie een belangrijke rol speelt. Een bevriende schaapherder vertelde mij dat zijn kelpies soms wel 80 kilometer op een dag lopen. Om voor een stamboom van een Engelse bulldog in aanmerking te komen moet hij 1 kilometer kunnen lopen, daarbij mag hij tussentijds pauze houden. Leren doe je door de wereld te ervaren en je ervaart heel wat meer van de wereld in 80 kilometer dan in 1 kilometer. In algemene zin is er zeker wat voor te zeggen dat honden met een korte snuit minder van de wereld zien dan honden met een lange snuit om de eenvoudige reden dat ze meer doen.
Vooroordelen
Vooroordelen spelen ook een rol. Iemand die een collie aanschaft zou gemiddeld veel vaker intelligente spelletjes doen dan iemand die een Franse bulldog heeft. Gemiddeld genomen zullen collies dus veel meer leren dan Franse bulldoggen. Maar hoe zou het zijn wanneer het baasje van de collie niets deed met zijn hond terwijl het baasje van de Franse bulldog wel aan de slag gaat?
Intrinsieke motivatie
Intrinsieke motivatie. Ondanks dat verreweg de meeste honden nu gezinshonden zijn hebben veel honden nog de intrinsieke motivatie voor bepaald gedrag. Een collie-pup van amper twee maanden oud begint al met herderen. Ik ben mechelaar-pups tegengekomen die al hun baas beschermden. Labradors die bij het zicht van water al helemaal gek worden. Mahru, m’n eigen kuddebewaker die ziet in iedere verzameling van dieren (insecten, eenden, mensen, schapen) een kudde. Ze staat er tussen en houdt de omgeving in de gaten. Al dat gedrag leidt tot leren en dus tot meer intelligentie.
Verschillen tussen kortsnuiten
De meeste kortsnuiten zijn gefokt als gezelschapshond. Zeker de extreme kortsnuiten hebben minder oog voor de wereld. Ze zijn gefokt om oog te hebben voor jou. Maar ook binnen deze categorie bestaan grote verschillen. Een stafford is net zo goed een kortsnuit als een mopshond. Net zoals de mudi en de beagle niet met elkaar te vergelijken zijn kun je dat ook niet doen met de stafford en de mopshond.
Omdat de meeste kortsnuiten gefokt zijn als gezelschapshond zullen ze tijdens de tests veel sneller afgeleid zijn door hun baasjes. Een zelfstandige hond zal zich gemakkelijker concentreren en langer zelf proberen om tot een oplossing te komen. Hoewel concentratievermogen en intelligentie vaak hand-in-hand gaan, zijn ze niet hetzelfde.
Verschillen binnen een ras
Tot slot bestaan er niet alleen grote verschillen binnen de drie schedel-categorieën, ook binnen rassen bestaan er grote verschillen. De ene mudi is de andere niet, en de ene Engelse bulldog is de andere niet.
Jura was de slimste hond die ik ooit heb gekend. Dat zeg ik niet omdat het mijn hond was, maar op basis van wat ze kon. Wanneer ik haar een lege fles gaf met brokjes erin, draaide ze de dop eraf en gooide de fles op zo’n manier dat deze schuin tegen de bank op stond met de opening naar beneden. Dat heb ik haar niet geleerd, dat soort dingen ontdekte ze zelf. Gaf haar een lege doos en ze ging de mafste trucs verzinnen. Het is maar een van vele voorbeelden die ik kan geven. Jura was voor 25% boxer (niet tegen haar zeggen want ze had een bloedhekel aan boxers). Ravi heeft een iets langere snuit dan Jura en na anderhalf maand bij ons kent ze nu eindelijk haar naam.
Ik denk dat er inderdaad intrinsieke verschillen in intelligentie zijn bij kortsnuiten, maar dat deze verschillen veel kleiner zullen zijn wanneer we meer met kortsnuiten zouden doen. In het geval van extreme kortsnuiten kan worden gezegd dat ze in hun leven minder in staat zijn om te leren.
