Adaptogenen helpen honden beter om te gaan met fysieke en psychologische stress.
Dit is het eerste van drie artikelen over adaptogenen voor honden. Adaptogenen is een verzamelnaam voor stoffen die helpen honden om te gaan met fysieke en psychologische inspanning. Het kan variëren van fysieke training tot het wennen aan nieuwe omstandigheden. Dit artikel is tot stand gekomen op basis van een artikel van Dr. Christine King, een vooraanstaand dierenarts uit Australie die zich vooral heeft gespecialiseerd in werkhonden (en paarden). De foto’s in dit artikel zijn mijn eigen foto’s die ik maakte bij een schaapskudde.
Waarschijnlijk komt het omdat ik zelf een sporter ben, maar ik hou vooral veel van actieve honden. Of dit nu werkhonden zijn of sporthonden, dat maakt me niet zoveel uit. Ik vraag ook veel van m’n eigen honden en daar komt altijd een hoeveelheid stress bij kijken. Dus betekent de verzorging van m’n honden vooral dat ze goed om leren te gaan met stress.
Wat is stress precies?
Stress heeft een negatieve connotatie, maar niet alle stress is negatief. Stress is noodzakelijk om te groeien, om beter te worden, om weerbaarder te worden. Het kan in deze zin dus iets positiefs zijn. De problemen ontstaan echter wanneer het te lang aanhoudt of gewoon te zwaar wordt. Wanneer we te lang in het rood moeten functioneren, dan leidt dat tot schade. Deze schade kan fysiek of psychologisch zijn.
Het juiste niveau
Als fanatiek sporter weet ik hoe moeilijk het is om het juiste niveau van stress te vinden. Train ik te slap, dan boek ik geen vooruitgang, maar hetzelfde geldt voor te hard trainen. Langdurig te hard trainen leidt tot allerlei vage klachten, en het wordt steeds moeilijker je niveau te halen waardoor je nog een tandje erbij schakelt. Uiteindelijk ben je uitgeput, raak je geblesseerd, voel je je slecht etc. Voor honden is het vaak nog lastiger om op een ideaal niveau te functioneren. Wanneer een hond te veel doet en de lichamelijke limieten worden overschreden, leidt dit onherroepelijk tot blessures en ander leed. Op het emotioneel en mentaal vlak gelden dezelfde regels. Een hond kan herstellen van emotioneel stressvolle gebeurtenissen. Maar wanneer deze te zwaar zijn of te lang aanhouden zal er schade ontstaan. Psychologische blessures om het zo maar te noemen. Zonder herstel zal er geen vooruitgang plaatsvinden, een hond zal niet weerbaarder, gezonder, sneller, sterker of meer stressbestendig worden wanneer hij geen kans krijgt om te herstellen. Sterker nog, een hond zal steeds zwakker, geïrriteerder, banger of agressiever worden.
Wat is een adaptogeen?
De term adaptogeen wordt gebruikt om stoffen te typeren die ons helpen aan te passen (adapt) aan zowel fysieke als psychologische stress. De term wordt ook vooral gebruikt voor diverse kruiden, maar ook paddenstoelen die deze stoffen bevatten. Sommigen zijn bekend bij een groot publiek, bijvoorbeeld Ginseng. Andere iets minder bekende adaptogenen zijn Ashwagandha, Schizandra en Rhodiola Rosea.
De adaptogenische kruiden hebben met elkaar gemeen dat ze over het algemeen in klimaten groeien waar verder weinig andere planten kunnen groeien. Je vindt ze op de meest onmogelijke plekken in Siberie en in de Himalayas maar ook in gebieden waar het weer ineens om kan slaan. Mogelijkerwijs ligt de kracht van adaptogenen in het feit dat deze planten zich kunnen aanpassen aan zware omstandigheden en zich kunnen weren tegen ziektes en infecties.
De voordelen van adaptogenen voor honden
De voordelen voor honden kunnen als volgt worden opgesomd.
- Beter presteren (zowel nu als in de toekomst)
- Meer plezier en minder stress
- Minder blessures en ziekte
- Sneller herstel van blessures en ziektes
- Meer cognitief vermogen
- Minder ouderdomskwalen
Adaptogenen zijn geen vervanging van een goed dieet of van goede training en verzorging. Ze zijn geen doping die een hond onnatuurlijk boven zijn kunnen laten presteren. Adaptogenen helpen een hond te presteren (op welk vlak dan ook) naar vermogen. Onderzoek naar volledig gezonde atleten die al in topvorm zijn laten zien dat adaptogenen nauwelijks effect hebben. Terwijl het effect bij oudere atleten (40+) en minder getrainde individuen enorm is. Het effect bij atleten in topvorm was vooral te meten wanneer ze vermoeid waren na een trainingsblok. Juist bij vermoeidheid is de kans op blessures het grootst. En dus gaat er een preventieve werking uit van adaptogenen. Atleten vertonen minder vermoeidheidssignalen en zullen technisch beter functioneren. Dit maakt de kans op blessures kleiner. Ook voor honden geldt dat bij vermoeidheid (geestelijk of fysiek) ongelukken op de loer liggen. Adaptogenen helpen ook bij het herstel van opgelopen schade. Om het in technische termen uit te drukken, ze stimuleren de synthese, het metabolisme en de reparatie van eiwitten in cellen. Of in gewone mensen taal, ze herstellen beschadigde cellen en spierweefsel.
Andere voordelen
In dit artikel heb ik me min of meer gefocust op het fysieke voordelen van adaptogenen voor actieve honden. In het volgende artikel zal ik me meer richten op de voordelen voor oudere honden en de mentale voordelen. Toch wil ik hier alvast een aantal benoemen. Adaptogenen zorgen voor meer weerbaarheid tegen mentale stress maar zorgen ook voor meer focus in tijden van stress. Dit maakt trainen van honden die bijvoorbeeld angstig zijn gemakkelijker. Honden zullen sneller kalm worden, minder geïrriteerd zijn, minder snel agressief zijn en gemakkelijker dingen kunnen leren. Maar hierover meer in het volgende artikel over adaptogenen en oudere honden. In een derde artikel zal ik de belangrijkste adaptogenen bespreken waar de werking goed onderzocht is.
